Bu yazıyı 4 yıl önce kaleme almıştım. Bu güne kadar ekmek israfı yönünden kurumsal olarak hiçbir çalışma yapılmadı.
Bu yazıyı tekrar hatırlatmama vesile olan bir olay yaşadım. Eşi akıl hastası olan 4 çocuklu bir anne yanıma gelerek aynen şu ifadeyi kullandı “ Ağabey üç gündür evde unumuz olmadığı için ekmek pişiremiyorum” Sivil toplum Kuruluşlarımızdan birinin başkanına konuyu iletince ihtiyacı olan kardeşimize un alarak evine kadar götürdü.
Düşünüyorum bizim bilmediğimiz kaç aile bir torba una muhtaç durumda? Bazıları ekmek beğenmezken bazıları bir avuç una hasret.
Benim gözlemlerime göre en çokta ekmekte israfı yapan bir toplum haline gelmişiz. Her gün onlarca kilo ekmeği çöpe atanlarımız var.
Dört yıl önce ekmek israfını önlenmesi amacıyla kurumsal bir çalışma yapılıp halkın bilinçlendirilmesi gerektiğine dikkat çekmeme rağmen bu güne kadar bu alanda hiçbir çalışma yapamadı.
Tekrar dikkat çekmek istedim.
Sevgili dostlar; bu gün farklı bir konuyu işleyip, Siverek’te yaşayan tüm kardeşlerimin dikkatini çekmek istiyorum.
Konumuz ekmek israfı ya da çöpe atılan nimet. Allah’a şükürler olsun ki hepimiz Müslümansız ve ekmeğin, nimetin ne kadar değerli ve kutsal olduğunu biliyoruz. Çocukluk yıllarımızdan beri annemiz, babamız, kısacası aile bireyleri bizlere ekmeğin kutsallığını hep hatırlatmışlardır. İyi hatırlıyorum; çocukken, her Siverekli çocuk gibi bende yufka ekmeğe salça sürüp dürüm yapardım. Bazen ekmek kırıntısı döküldüğü zaman, annem ‘’hemen yerden ekmeği aldırıp öptürdükten sonra başımın üzerine koydurup daha sonra kuşlar yesin diye yüksekçe bir yere bıraktırırdı, annem uyarırdı ekmek kutsaldır ekmeğe saygı duymadığım zaman kör olacağımı’’ anlatırdı.
Zamanla, geleneksel kültürümüzden uzaklaşmaya başladık, önce mutfaklarımız ardından, ekmeklerimiz değişti, Siverek’te artık eskisi gibi nimete saygının olmadığını düşünüyorum.
Beni böyle düşündüren; çöplerde gördüğüm ekmek parçalarıdır. Bazı vatandaşlar dini korkudan olacak ki, bayat ekmeği bir poşete koyup apartmanların bodrum katlarının önüne bırakıyorlar.
Sonuçta ekmek hak ettiği yani sofrada ki yerinde değil. İnsanlarımızın birçoğu tüm uyarılara rağmen maalesef bu konuda, bilinçli davranıp israfı önleyemiyor.
Aslına bakarsanız bu sorun sadece Siverek’in sorunu değil, bu sorun büyük şehirlerde daha çok yaşanıyor. Bu konuda kısacık bir not düşmek istiyorum:(Günde 284 bin, yılda ise 103 milyon 660 bin adet ekmek bayatladığı gerekçesiyle çöpe atılıyor, Türkiye’de halkın yüzde 60’ı kentlerde, yüzde 40’ı köylerde yaşıyor. Bir kişi günde kentte;1.25, köylerde ise 1.5 ekmek yiyor. Ülke genelinde günde 284 bin, yılda ise 103 milyon 660 bin adet ekmek çöpe atıldığı tahmin ediliyor.
Ekmek, zengin, yoksul ayırt etmeksizin günde üç kez soframıza konuk oluyor. Kokusu, bereketi ve tadıyla bütün dinlerde kutsal nimet sayılan bu mübarek yiyecek, ülkemizde ne yazık ki aşırı bir israfla karşı karşıya, bu israfın sonucunda dünyada yüz binlerce insan bir lokma ekmeğe hasretken, yine insanlar o bir lokma ekmeği bulmak adına ölümü göze alırken bizler her gün, tonlarca ekmeği çöpe atıyoruz.
Bu konuda İlçe Kaymakamlığı, Müftülük, Belediye Başkanlığı Siverek’te israfı önleme projelerini hayata geçirebilirler.
İlçe Müftülüğü, konuyu dini açıdan ele alıp, bu konuda el ilanı dağıtabilir, beş ay boyunca Cuma hutbelerini ekmek israfına ayırabilir, Müftülüğün bu konuda hazırlayacağı geniş katılımlı seminerin ise faydalı olacağını tahmin ediyorum.
İlçe Kaymakamlığı, Öğretmenlerden, Mahalle Muhtarlarından, Sivil Toplum Kuruluşlarından belirleyeceği isimlerle israfı önleme komitesi kurabilir, komite ekmek israfıyla ilgili çalışmalar yaparak halkı bu konuda uyarır, bu konuda ev kadınlarına yönelik mahallerde seminerler verilebilir, bu konuda kadın merkezleri görev alabilir.
Aslında ekmek israfı önlenemeyen bir israf şekli değil, bayat ekmekten tatlılar ve yemekler yapabilir, en önemlisi ev halkının ihtiyacı kadar ekmek alınarak kontrollü tüketim bilinci geliştirilebilinir. Tüm önlemlere rağmen ekmek tüketimi kontrol altına alınmadığını düşünelim, bu kez geliştireceğimiz yöntem ve alacağımız önlemlerle ekmeğin çöpe atılmasını önleyebiliriz, bu konuda en büyük görev belediyeye düşer.
Bayat ekmek toplama noktaları belediye tarafından belirlenip, belirlenen noktalara bayat ekmek, sepetleri konulur, görevlendirilecek iki belediye elamanı her akşam belirlenen noktalarda ki bayat ekmekleri toplayarak, hayvancılık yapan vatandaşlara verip yemle birlikte hayvanlara vererek çöpe atılacağına yararlı bir tüketime dönüştürülebilir, hatta bayat ekmekleri besicilik yapanlara ucuz bir fiyatla satarak en azından çalışan iki görevlinin ücreti karşılanabilir diye düşünüyorum.
Ekmeğin çöpe atılması beni rahatsız ettiği kadar sanırım birçok Siverekli vatandaşı da rahatsız ediyor. Bu iş sadece ekonomik olarak değil dini ve vicdani olarak ta beni rahatsız ediyor. Yetkililerin bu konuda gerekli duyarlığı göstermelerini bekliyorum.
Unutmayalım ekmek kutsaldır, bu kutsal değerimizi çöplere atmayalım.